Xishma-le sacul kee sacoola, inshaa Allah inkoh elle-elle anniinnan caalmamti nukurulle meceetih yoh tannawna mangum sinah duumutak, cusub luiha aaginah labcadnamhi sabbatah dago asxossa aallo kiyok, yi goorishanta:-
Xishma-le sacul kee sacoola, kaafa sinlih adde mabbalowo farhem iski ta kataa missilah erherhisho:
“Inki luqha yaabbeti inki xiyawto, lamma luqha yaabbeti lel lamma xiyawto” yarhxin.
Saahot Missila
Akah taarhigiiniikah, Yallahi muttuxuwa tekkeh, sittiya akah geyno hido sittiya akah naabbo noh tomxowwe tiyä kinni. Sittiya geyto, sittiya taabbo kee sittiyahi farto sitia guddusso, luqha sittiyak taabbo kolle tane. Ta mablooko ugutak lel luqha kaa farhshishsham aarhiginnexeti yaneh yolle mihiggida. Fertoh lel dikko newceh, xiyaw naabbo kee xiyaw ni taabbo waqhaaqhac ni yeseedefe gedda, ziyaada luqha ayidhdha ni farhshishsham neerhege.
Yakko kibah, cusub luqha dheh akah labcadnaakahi urhurh arax mango marak naarhigem makkale. Amaydo, “Luqha dheh akah labbcadno dhicna arux kinni” akko arhxemko takkanna talle kab-isho acakkano kiyo. Sinni baso baila rapte yoh taskamaloona kitin. Cusub luqha dheh labcadno yekkemko, afti gabolle abno nolle tanem:-
- Common words hido lel xiyaw mangih yatnefecin canqur nabbarho kee gabbabbacneh nazakkaro kee nadhago nolle tane.
- Umman luqha mango canqur leya, yakko kibah, ni farhshishsham kinni ziyaada wagiino nolle tanem.
- Xiyaw mangih alle yakattinille yatneefecinih higgid canqur nabbarho nolle tane.
- Waanishnak naqhlithemko mashshinno, hido xolashshino nolle mitane. “Tayim erhxemko yolle yaasalona kinni” yaanam xabno nolle tane.
Inkoh akah naarhigeekah farhinnan xaaja, erherhih abno nekkemko, farhe daraja naallo, farhe cumrelle nannaw, aycitille (zabulalle) kinni naqhiyirem. Amayim kinam neerhegeh narhxo fandham, xoolashshiitekkah, amashshiitekkah narhxo nolle tane. Umman gedda, mango luqhaqh yaarhigeti temlelekkemko (tikhlithemko) koh kinni warisham kibah, kolle miyaasule. Amayim lel isheh erherhih labcaadak yine max geyak yinem yaarhigemhi sabbatah kinni.
‘Xiyaw mangih tatneefece canqur naarhago kee nazakkaro nolle tane’ arhxiyuk lel, amaa canqur aaginah geyno dhicnam warisho yolle tanemhi sabbatah sinah caddoysho kiyo. Masalan Ingiliiz labcadno farhnemko, Google orobnah, ‘English common words‘ hido lel, ‘Xiyaw mangih tatneefece Ingiiz canqur‘ nerhxih nuktubemko geyno dhicna. Ingliiz busa, makiiki farhinnan luqha labcadno farhnaya, masalan, Jarmanti luqha labcaado farha marak, ‘German common words‘ terhxiinih Google ti araxah geytoona dhictan.
Abayshimalle inkoh ta kutubudde litin osa, cadale, mablo ta guba mablot caralle yoh taktaboona mango xishmalih sin duhsuusa.
Gaab yoh isho!
Sin sacal Idris Cumar.
Gaab noh isho! Irhgaako litom nok masuumutin, ku gabat agle dhuguugul takko, ku katataa nane, kok tadrusem xadde malek aydukum noll-e.
Gaaab noh isho😍