Sacaada tee telefoon yootokeh ina yooqhociinim toobe gedda, mangum gilixte. “Saalix yakko kinni” terhxeh shakkito kibah, ina iyayto kinam maarhaginnoonim tuble gedda, gilixih arharhak suge rooxi uskuun akah yerhxe. Mobaayil malammih yaatukemko mashshitteh lel sara alle cakalsittalle ishi agaagalle hayte.
Dago waqhtek lakalle ‘Faathuma‘ ak yarhxin tee cibbin alle temeete. Faathuma tamiiteya kee Saalixko mobaayilille kataabat farto akah tamiiteya inki gedda tekke. Amaa farto lel tah arhxii tine. “Feere ku sacal kok yootoke dhaban uble. ‘Xab’ akko arhxo kaadit saacadde yooko Feere kolle dhaye. Ku waaxelti yi waaxelta kinni. Geyinnannimko curneh akko newcemko fandha hadaf naatako kino. Kado lel aykee sitta geynandah macaanille.” Sacaada farto tiqhriye gedda, ‘Mususuu-terhxeyaako, ishi cibbin guri intih zilliic-ishsheh sik-terhxe. Mususuwak tee tuble tee cibbin kin Faathuma lel esserooko sik-marhxinnaaki: “Ee koye cibiino! Aye kinni zibodde mususuu-tarhxiinim? Sin macsiitak maka sugem…kkk” ak terhxe.
Sacaada lel cakalishsheh tutsmuqhe ansoola irhaak: “Umman-umanna mususuu yi ishishshah kinni koye yi casa cibbiino. Ware sinah axawo kiyok lel yok ibbirha” ak terhxe, qimitsmits-arhxik. Tee cibbin lel tekkem taabbo ishi addaako afitak: “Ihi cibbiino, aye tekke?” Terhxeh tee esserte. Sacaada lel: “Ixixii…”terhxeh waani erherhisheyaako: “Feere yi sacal Saalixlih daw-arhxik yi yubleh, table guri dhaban xararish yodde ishe. Sarrah anu ardik inni careh gaxe. Table cakalsodde akkakkalekkah kinni habbaa adde erhxem” ak tarhxeya kee, Faathum tee cibbin waani fanadde igric akko ishsheh: “Sin caredde lacintiyah yaneti Feere maka! Wallahee ak xayitten! Rummah kaa agaagalle sin yootoke?” ak terhxe. Sacaada lel: “Yoo, yi yootoke makiho sinak arhxik anem! Feere yi sacal yekkemko adde amiitik maaxan gedda, xaal siriya. Amayek lakalle, taye yuble Saalix rooxi akah mirhiicinna akkalek, usuk yoh dhirhiye farto aqhrii sugeh kinni, ta mususuu-erhxem” ak terhxe.Toye toobbe Faathuma, tee cibbin mango fidbe le barhä kinniyaako, ilacti xibarah: “Yaa… kayya kinniho? ak terhxe, intiiko intidde kulux ak arhxik.
Faathumat cankosnan Sacaadadde win adde marhxinna. “Ko cibbiino nagaa tikak, tamaa ginah yi cankossoona kinniho ware sinah oxoyem?” ak terhxe, tishtidde xadhdhe saabun layedde ximboosak. “Faathuma lel: “Edhdheexem maliyo maka, ‘Yaa?!’ busa kinni erhxem. Amaa totiya ayko tikxiniini?” terhxeh, amaa ilacadde essero akah osse. Sacaada ta essero makxaninna. Yakko kibah ta esser akah tadabbo raacinnixem tekke. “Kaxano sorhati mangum yarhxe kayya yakke. Atin lel amaa maraako kitin akkale, ko yi casa cibbiino. Tamaa ilacti waanin lel yoolih miyagayki xabsita” ak terhxe, kurrayteh tanem ishi nifille aybulluwik.
Faathuma lel aasulik: “Kaxano naarhigehaa mayteh addiririnexe maraalih yakke kaxano minaarhige” ak terhxe, aalih cakalishaa sugte Feeret surre atsmuqhik. Sacaada ishi cibbinko ilaale wayak tine waani toobbe gedda, uma waani afko tayyaacemko currusutak: “Busah ‘Aye xabe?’ taanah kinni yi wayantak! Maytaanah yaddiririinim kaxano xiyaah mitakke. Yi Saalix kaafa waymih beera geyo yakke. Geyto-le weqqacko, wayto-le kaxani yashshem sodhdhaanah abtaanam kinni?” ak terhxe. Faathuma lel, farheh ashshiinoh, farheh sorhah ishi mablooko migaxinna. “Nok arhxii tanin. Sinko aabbii nane. Farhem abantaaki kaado saraako dhictam sinlih cakalisheh anek, inni careh adaw liyok macaanille” terhxeh ishi careh arrayte.
Ab Saalix Saalix inaalih ummanna zateh kinni abaasanam. Ab Saalix, cindham carsimeenim yublin gedda, sinni cindhamhi farxedde yangaloona mango hambarerta lii yiniinimhi sabbatah, amaa farhaanam Saalix inah kab-ishaanamko basolle, tsagari xibarah: “Saalix ina! Saalix ina!” Saalix ina ten ablik. “Tewceho” ak yerhxin. Saalix ina lel ten ablii yaniinim yublin gedda: Yi ablik, ‘Tewceho?’ yok tarhxiini? Nagaa makiho Ab Saalix?!” ak yerhxin. Ab Saalix lel: “Kaafa zatteyno kinok amo!” ak yerhxin. Saalix ina defeyeenimik lakalle lel Ab Saalix waani erherhishen. “Saalix ina, kaafa kok arhxo farhem akah tableekah ta ni cindham carsimeenih yanin. Oddooniyalle ninneh anik ten farxe nablo farhaa nane” ak yerhxin gedda, Saalix ina waanit fanadde sayeenih: “Ab Saalix, tamaye inkoh fandha, noh tankataataw edhexa kibah” ak yerhxin. Ab Saalix lel: “Saalix ina, mitasbire waani abasnok. Sik-terhxeh ni oobba” yerhxiinik sarrah: “Inkoh ten farxe nablem fandha. Akah tableekah anu camali dagna liyo. Atu amaye balih. Kaado lee anu kulux addeh anem Ab Siraaj barhä kinni” ak yerhxin.
Saalix ina lel adde raddem sorheenih birriigen. Biriigak ten yublin Ab Saalix lel: “Aye geytah birrigta, Saalix ina?” yerhxiinih essero kab alle ishen. Saalix ina: “Yok tarhxiinim aarhigii taniini hido? ‘Ab Siraaj barhä’ maka arhxii taniinim!” ak yerhxin. Ab Saalix lel, Saalix ina geyen gondo dariimak: “Yoo Ab Siraaj barhä! Ayeh birrigta?” ak yerhxin. Saalix ina lel waani saam-isheeniöh: “Walaa…’Ni qadre maki’ arhxeh kinni. ‘Geyto letih barhä kinni. Af caynishneh racno kibah lee, noh miyaxayni’ arhxeh kinni ta birriigam” ak yerhxin. Katas-isheenih lel: “Ey! Barhä aki ginah waytimteho? Sayto yemmeegiinih makiho yaniinim? Ni dhicille tane tiya miwaggiishinnaho?” yerhxiinih waani oos adde ishen.
Ab Saalix sik-yerhxiinih ten yoobbinimik leddelle: “Asac tee asac! Saalix ina, aah ayi maxte?! Waasibolle, ‘Letiya’, ‘Hintiya’ miyarhxiiniiki sik-erhex. Ta gina-le waani kaafa kooko aabbik ane. Ab Siraaj geyto yeellemih ishi barhä ni mikalita. ‘Ab Siraaj badhä’ aarhxik anek, ‘Takkoo! Adde yabaarakoo” erhex” ak yerhxin. Saalix ina: “Yaa… terhxiinimik sarrah, ‘Takkoo haye, adde yabaarakoo!” ak yerhxin. Ab Saalix lel: “Yoo, Saalix ina, amah erhex. Wayto neellemih barhä kalitan mara makino. Ab Siraajlih inkidde carsimneh meceetih kinni sittiya naarhigem. Kaafa geyto yeelle gedda mirix yok yarhxe tiya maki” ak yerhxin gedda, Saalix inalle ufayi alle gaxeh, addaako hanra yesseeciinik sarrah: “Mecek Saalixik anda ak narhxo kinni?” ak yerhxin. Ab Saalix lel: “Ak arhxe lino. Orobeh yane makiho, akah deecim” ak yerhxin gedda, Saalix ina, amaa Saalix adde yucrufeh yane caredde yedeynih akah deecimen. Saalix lel yemeeteh, sinni fanadde kaa defeysheenimik lakalle, abba kee ina alle zattowen Ab Siraaj barhä SACAADA akah baahoona farhak yaniinim akah warishen.
Saalix aabbik yinem yaamano mirhiicinna. Mangum bexsiite. Xeden kee mashshi adde tengeleh lel yarhxem migeyooki: “Ihi…Aye yok terhxiini?” ak yerhxe kaa afcaadodde sigteh tane Sacaada, kaa dhaltoyyah afko awcik yuble gedda. Kaa ina, Saalix ak xinamko maashshiitak: “Kwiinak Sacaada Ab Siraaj barhä koh marcishno farhaa nanek, ‘Mece’ nok erhex anu ku ina” ak yerhxin. Saalix lel yancibe tiyah yimmingideh: “Kaafa marca aaginah yok tarhxiini? Afitaa mitaniini?” ak yerhxe. Abba lel: “Saalixo kwabbak kamboh gashsha bahto litoho? Afitaa minane, anu kwabba! Kamboh ishi cumredde kulux-erhex. Afi malinok ni obba anu kwabba” ak yerhxin. Kataas-isheenih Saalix ina: “Anu kwiinak, ni obba” ak yerhxin gedda, ten farhiiko yawco taane gedda kibah, kixinik makinam irooko aybulluwik, ishi addadde laakin, isheh kixinii yine barhä akah esserimaa yaniiniimih xedenak: “MECE! Sin farhiiko maawce” ak yerhxe.
Ina kee abba, ‘Mece’ ak yerhxemih mangum xedeneenih dhaaco akah aben. Ab Saalix amaa geddaakoh: “Ta liggidinadde Ab Siraajalle fanti-bacla dhidhiino kino” yerhxin. Ina lel: “Nagaa, nagaa” yerhxiinimik lakalle, Saalix: “Yi casabba maafitino” ak yerhxe, tamaa Feere Sacaada akah safuufucuseekah akah ambulluwik. Ab Saalix lel: “Kwabbak maafitinooki abno fandham ifanih abnok ni maxabta!” ak yerhxin. Saalix lel: “Nagaa Haye! Arhxinnannim takkoo! Inneh alle ekkelelle kinni waanishem kiyah” ak yerhxe.
Saalix kee sacaadat geytiman Feere dhabanalle ak hayek lakalle, mangih talafoonuh busa tekke. Saalix: “Barhät dik kela, “Mece” nok miyarhxiini? Sacaada balih miyakkiini kela? Amaa Sacaadalle aboo haye xaboo?” arhxii yinemko telefoon alle abe. Sacaadak lel: “Bissiraata! Tiyak lee marhxin” yerhxeh waani erherhishek sarrah fanti-bacli ten careh yamaato kinam akah warishe. Kaa geyekkah gaab-terhxeh tinemhi sabbatah: “Zirabah tarhxem! Zirable!” ak terhxeh aki wogrodde ak sayte.
Sacaadat barmaleeko, gari ashshintam, gari Saalix wayto yabliinih ilactam kii yinin. Talafoonuh Saalixko barhsimte gedda, alle defeytalle: “Ta yok yerhxem kela rumma kinni? Kaa afadde yammassaloo! Saalixo kooko beexin tiyaalih maro mirhiicaaki” terhxeh ishe sorhak wac-terhxeh waanishshe. Tee agaagalle sugte ina lel: “Te Sacaada aye kinni tarhxem?” ak yerhxin gedda, Sacaada birrigteh: “Aye erhxe yi casiina? Erhxem maliyo” terhxeh sik ak terhxe. Ishi qalbedde lel: “Kela rumma yakke? Saalix digireena kibah digirih, yi yaqhaaso yok yerhxem yakko maka” terhxeh wagri akah yakko malem tuble gedda mobaayilille farto akah dhirhiite. “Ko Saalixo yi sacal yok tarhxem rumma kinni? Walaa ku aaminik maaniyo” ak terhxe kataabah. Saalix lel: “Kokkam rumma kinnik, kwabba kela aye yarhxoona kinni?” ak yerhxe.
Ishi lel isheh ten kalitaanamko wulille amsheeqelik, usuk yamsheeqhelemko terhxeh: “Yi abba aye yarhxoona haye? Xaqqe xalaaleh makiho alle amiitik taniinim? Amaa sina geyak sin kalitaanamko mayshitte?” ak terhxe. Saalix lel, walaa ishe kaa aydukumussoo kibah ishi addaako gilix kee shaqha adde assaabbik: “Maarhige Sacdish! Mitakke nok yarhxiinimko mashshiitah kinni” ak yerhxe. Sacaada lel Ishi cilix kee shaqhla sucussehf: “Aye kinni yeenih sin kalitoona haye ibal?” ak terhxe. Usuk lel: “Maadhige! Kwabba gaddaale kinamhi sabbatah, geyto le marah ku farhaanamko arhxeh kinni” ak yerhxe gedda, Sacaada Saalix tashshamano ciloh: “To shakki kaddih ku mixabinna? Yi abba amah yarhxe xiyawto maki. ‘Fadhdhaanam geya!’, ‘Miwayna!’, sinak arhxe waynimko, thuf yolle erhex” ak terhxe. Saalix lel, mashshi addaako akah mixabinna hanik: “Sacdish koyyalle thuf akah arhxem maliyooki, ku afadde noh yammassaloo” ak yerhxe.
Mangum talafoonudde hammitak tee yuble Feere gamooko Sacaadak: “Te barhä!” ak yerhxe. Sacaada lel, ‘Te barhä’ ak yerhxem ticibeh, dhaa afcaadodde hashshitteyaako sik ak terhxe. Feere lel kurrayeh: “Te, Sacaada! Koolih makiho abak sugem!” ak yerhxe. Sacaada lel, ‘Gufo farhakke gufoo’ terhxeh akkalek: “Inni migac mabbiyoh kinni, Feere yi sacal” ak terhxe, ishi kura sucusseh. Usuk lel: “Nagaa koh ubleh anek: “Aye kinni mobaayillih qirhic-tarhxem? Bah tamaa ku mobaayil” ak yerhxe gedda, birrigteh: “Aah-isho fadhdhe? Kolle maaxaye” ak terhxeh isheh gooxodde akko orobte. Feereeko mashshiteh lel Saalixille dhirhiyak sugte farto akkanih daw-ishshe.
‘Lellec kee kare akah deecimekkah yamiitin’ kinni yaanam, ligidinak lakalle Ab Saalix dikko Fanti-bacli ishe kee ishi zoobah Ab Siraaj dikilel yemeetin. Carelle yucrufiinik sarrah lel Ab Saalix, Saalix ishi barhah Sacaada ten barhä farhaa yaniinim akah warishen. Ab Siraaj mancabinnooni. Zatteyeenih alle gaxoona kinoonim akah warishen. Gerhi mece aseenah aseenih sinni careh gaxen.
‘Wari masucuta, bad mifuucuta’ akah yarhxiiniikah, wari dheh warroyeh, Ab Saalix dik, Ab Siraaj dikille yemeetiinih liishoh barhä esserimeenim tomoobbe. Xiyaw lammam waanishshe. “Ab Saalix dikih miyaxayni” tarhxem kee “Yaxawna kinni” tarhxem yekkin. Sacaadat barmale amaye balih. Wari guba aganalle aarhxii baxuuruse. Ab Siraaj ayelle abayshoona loonim shaqhla tekkeh baxuurusse. Ab Siraaj lel saculteelih mabbaloynih: “Sinni farhi geya, miwayna” yarhxin.
Tay yoobe Feere xururumute. Xuruumuteh abba curfen kalite. Abba kaaa xuruumutnanadde macal maabitinnooni. Babhä yookomeh yemeeteti bishiitam kinni yaarhigiinim. Waytiya kee hintiya (Baaxenta kee gadaale) midooranam akah caddoosen. Feereh abbat waani akah maamandhacinna. Inalle gaxeh ta liisho soolisho ina yicikkine. Ina lel abba ak yerhxiinim akah gabbaacen. Feere abba kee ina yaarhxiinimidde cilaagih gaxeh adde yexeesebe gedda, mecelle yaniinim yuble. Ina kee abbak lel: “Yi eseemexa, anu akille suge. Atin lel akille sugten. Anu ‘Mayteh addiririnnexe marah aaginah yi sacla taxayni? Ni balih geyto lem sinalle tamiitendah miilaltaanaho?’ yaanamah kinni xururuumutak iniyom. Rummah lel geyto kee wayto Yallaako kinam biyashshiiteh suge. Kaado lel yi eseemexa” yerhxeh abba kee inaako, amaye balih sacla kin Sacaadaako gulubulle akko oobe. Sitta kixin Saalix kee Sacaada lel, lii yinin kaxanodde kaxano ositeenih xadaar yekkin’ sinak narhxe.
Amay kee sin nagaaa!
Gaab yoh isho
Kab-ishshem: MAXAMMAD-AMAAN SULEYMAAN
DUHSUS: Xishma-le katattaynit, ta ‘TIYÄLLE INTI CIDEN‘ yarhxe kaxani daltadde litin mablol, MAXAMMAD-AMAAAN niiroh yaymaaco ak fadhdhanya teelliinimko, mablo akah xabtoona gaxishneh sin duhsusna.
Gaab noh isho:
Mashallah mashallah barakalahu fik,
Rummah basak tarhxe faw kinni noh eywesel ustazna.